Παράλληλα με τα διαζύγια που πληθαίνουν, πληθαίνουν κι οι ιστορίες ζευγαριών που από δυο έγιναν τρεις ή και τέσσερις καμιά φορά. Επειδή υπάρχουν παιδιά, είναι πολλά τα χρόνια του γάμου ή της συμβίωσης, τι θα πει ο περίγυρος, είναι και τα οικονομικά που δεν βγαίνουν… Έτσι κρυφά ή και φανερά, μπαίνουν στο παιχνίδι και τα ‘τρίτα πρόσωπα’ ξεκινώντας ένα γαϊτανάκι παράλληλων καταστάσεων που άλλες φορές είναι ανώδυνες κι άλλες εντελώς απρόβλεπτες.
Πρόκειται για μια κατάσταση που εμφανίζεται κυρίως κοντά στις ηλικίες 40 με 50 ετών σε άντρες και γυναίκες. Οι υπόλοιπες ηλικίες δεν εξαιρούνται αλλά αυτές οι δυο δεκαετίες φαίνεται πως είναι οι πιο κρίσιμες. Ίσως γιατί σηματοδοτούν τη μέση ηλικία που πολλές φορές συνοδεύεται από επαναξιολόγηση, επαναπροσδιορισμό και κρίσιμες αποφάσεις. Στα 40 με 50 δεν είναι κανείς ούτε πολύ νέος αλλά ούτε πολύ μεγάλος. Είναι αυτό που θα λέγαμε τόσο-όσο. Διαθέτει μια κάποια εμπειρία, έχει αποκτήσει κάμποση γνώση και έχει ένα αρκετά σθεναρό σώμα που με την βοήθεια και την στήριξη της γυμναστικής, της ιατρικής, της αισθητικής και της τεχνολογίας μπορεί να διατηρήσει ακμαίο για πολύ καιρό ακόμη.
Ο καθένας λοιπόν σ’ αυτή την φάση έχει ήδη γεμίσει αρκετά την βαλίτσα των εμπειριών του. Κάποιοι την κρατούν με άνεση έχοντας αποδεχθεί και ξεκαθαρίσει το περιεχόμενό της ενώ άλλοι την σέρνουν θεωρώντας την ασήκωτα βαριά, αρνούμενοι να την τακτοποιήσουν και να πετάξουν ό,τι είναι άχρηστο. Υπάρχουν βέβαια και βαλίτσες που είναι τόσο ανάλαφρες, σαν να είναι άδειες, στερημένες μεγάλων και σημαντικών βιωμάτων όχι γιατί αυτά δεν υπήρξαν αλλά γιατί δεν επενδύθηκαν ποτέ με τα ανάλογα συναισθήματα.
Μ’ αυτήν λοιπόν την βαλίτσα φτάνει κανείς σ’ αυτή την ιδιαίτερη ‘μέση ηλικία’. Αυτομάτως σχεδόν, καλείται από τον ίδιο του τον εαυτό, τη συνείδησή του, τις φιλοδοξίες, τις προδομένες προσδοκίες, τις απωθημένες κρυφές επιθυμίες να κάνει τον απολογισμό της διαδρομής. Αν ο απολογισμός βγει θετικός τότε τα πράγματα έχουν καλώς. Αν όχι, αρχίζει η φαγούρα. Το ανικανοποίητο, το απωθημένο, το ημιτελές επιστρέφει με ένταση και ζητάει λύσεις, εξόδους και ικανοποίηση. Εδώ προκύπτει το δίλημμα: προχωράει κανείς στις αλλαγές που επιθυμεί ή συμβιβάζεται με την παρούσα κατάσταση γιατί το τίμημα των αλλαγών είναι μεγάλο; είναι ηθικό να ‘χαλάσεις’ το σπίτι σου; τα παιδιά τι θα απογίνουν; η περιουσία; οι γονείς τι θα πουν; και άλλα τέτοια αποτρεπτικά στερεότυπα άλλοθι για να μην κάνεις καμιά αλλαγή. Κι έτσι συντηρείται η σήψη και η ψυχική ασφυξία ενώ τα ψυχοσωματικά και η κατάθλιψη μπαίνουν από την ανοιχτή πόρτα.
Ώσπου εξαιτίας αυτής της φαινομενικά απρόσμενης αλλά υποσυνείδητα μεθοδευμένης εμφάνισης ενός 3ου προσώπου, όλα αλλάζουν! Από την ίδια πόρτα μπαίνει τώρα ο ενθουσιασμός, το ενδιαφέρον, ο έρωτας και η ζωή ξαναπαίρνει χρώμα. Τι καλύτερο από την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο! Έτσι φαίνεται στη αρχή. Είναι όλα στη θέση τους κι ακόμη καλύτερα. Κι ας συνοδεύονται όλα αυτά από μπόλικη δόση ενοχής για την προδοσία που διαπράττεται. Πολλές φορές δε, όσο μεγαλύτερη η ενοχή τόσο εντονότερη η απόλαυση. Κι ας μιλάει παράλληλα η συνείδηση υπενθυμίζοντας ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την κατάσταση και να πούμε επιτέλους της αλήθεια στον εαυτό μας και τους άλλους.
Μέχρι που τα συναισθήματα μπλέκουν για τα καλά. Πως αισθάνομαι για τον σύζυγο ή την σύζυγό μου; τον αγαπάω ή τον λυπάμαι; τον έχω συνηθίσει ή όλα αυτά μαζί; Για τον άλλο άνθρωπο που μπήκε στη ζωή μου, πως νιώθω; τον αγαπώ ή τον χρησιμοποιώ για να βγω από τα αδιέξοδά μου; να τον εμπιστευτώ, να τα αφήσω όλα για εκείνον; να κάνω μια νέα αρχή;
Διλήμματα σωρό χωρίς εγγυημένες απαντήσεις.
Συχνά η λύση έρχεται πάλι από το υποσυνείδητο που δυσφορεί πολύ από την ενοχή και την συναισθηματική σύγχυση. Αποζητά την ανακούφιση, μ’ ένα μήνυμα στο κινητό που δεν έσβησα, με τις απότομες αλλαγές στην διάθεση και τη συμπεριφορά μου που μόνο εγώ νομίζω ότι δεν φαίνονται, με παιδαριώδη ψέμματα που παρουσιάζω σαν αλήθειες. Κι ο σύντροφος ανακαλύπτει την αλήθεια, αυτήν που δεν τολμούσα να πω και τώρα δεν μπορώ πια να κρύψω.
Σ’ αυτή τη φάση αν και με μεγάλη οδύνη, ένταση, θυμό και απελπισία ο συζυγικός διάλογος γίνεται πιο βαθύς και ουσιαστικός. Κι ενώ για πολλά χρόνια οι συζητήσεις αναλώνονταν σε ανούσια διεκπεραιωτικά θέματα για δουλειές, λογαριασμούς, δάνεια κι άλλα παρόμοια, μετά από μια τέτοια αποκάλυψη αναδύεται το ‘εμείς’ που βρισκόταν βυθισμένο κάτω από την επιφανειακή αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Όσο κι αν διαρκέσει, αυτή η περίοδος είναι εξαιρετικά χρήσιμη γιατί δίνει στο ζευγάρι μια ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία βελτίωσης τόσο σε οικογενειακό όσο και προσωπικό επίπεδο.
Φυσικά δεν είναι εύκολο αλλά τα μεγάλα και σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι πάντα δύσκολα, απαιτούν χρόνο και προσωπική εργασία.