Η υπόθεση της μονογαμίας έχει απασχολήσει και μελετηθεί στο παρελθόν αλλά ακόμη αποτελεί αντικείμενο έρευνας και προβληματισμού τόσο από κοινωνιολογικής, ανθρωπολογικής και ιστορικής πλευράς όσο και γενετικής και εξελικτικής αλλά και θρησκευτικής . Το θέμα λοιπόν εξακολουθεί να έχει αμείωτο ενδιαφέρον ενώ φαίνεται πως είναι πολυεπίπεδο και περίπλοκο.
Πως να μην είναι άλλωστε εφόσον ο ίδιος ο άνθρωπος είναι πολύπλοκος και περίπλοκος λόγω αυτού του ιδιαίτερου συνδυασμού που είναι υποχρεωμένος από κληρονομιάς να υπο-φέρει: του ζωώδους και του λογικού, του ενστίκτου και του συναισθήματος, της ύλης και του άυλου. Αυτή του η ιδιαιτερότητα όπως αναλύει και ο Φρόιντ στο κείμενό του “Πολιτισμός, πηγή δυστυχίας” αποτελεί πηγή πολλών εσωτερικών αντιφάσεων και συγκρούσεων που διαμορφώνουν τις σύγχρονες νευρώσεις.
Οι γενετιστές είναι σαφείς και ξεκάθαροι λέγοντας πως ο άνθρωπος είναι πολυγαμικό πλάσμα κι αυτό συμβαίνει γιατί η βιολογική μελέτη αποδεικνύει ότι η φύση αναζητά την προαγωγή και την διαιώνιση των γονιδίων. Ενστικτωδώς λοιπόν η σεξουαλική κατεύθυνση είναι πολυγαμική. Η κοινωνιολογία και η ανθρωπολογία συμπληρώνουν πως προκειμένου να συστηθούν κοινωνικοί δεσμοί και να διασφαλιστεί το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, αναπτύχθηκε και ευνοήθηκε η μονογαμία ως κοινωνικός θεσμός.
Σε ότι αφορά την ψυχολογία οι έρευνες δείχνουν πως η αναλογία ευτυχίας ανάμεσα στους μεν και τους δε είναι μάλλον η ίδια, δηλαδή αντίστοιχα ευτυχείς είναι οι πολυγαμικοί όπως και οι μονογαμικοί . Η ποικιλία συντρόφων προσφέρει τη δυνατότητα να αποκτήσει κανείς εμπειρία όπως και να ανακαλύψει και να ξεδιπλώσει διαφορετικές πτυχές του εαυτού του καθώς κάθε σύντροφος ξυπνά διαφορετικά κομμάτια και συναισθήματα. Η επιλογή του ενός απ’ την άλλη προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια και κυρίως συναισθηματική κάλυψη ενώ συνήθως σ’ ένα λειτουργικό ζευγάρι προσφέρει πολυεπίπεδη επικοινωνία συνδυάζοντας το σωματικό, το διανοητικό και το ψυχικό επίπεδο.
Όλα αυτά βέβαια έχουν να κάνουν με διάφορους άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία, τα προσωπικά βιώματα, τα μοντέλα συντροφικότητας που έχει ενδοβάλλει ο καθένας από την οικογένειά του όπως και η ψυχοσυναισθηματική του ωριμότητα δηλαδή οι προσωπικές ανάγκες και αναζητήσεις ανάλογα με τις φάσεις της ζωής του.
Αναμφίβολα το σεξ είναι μια πράξη η οποία, όπως άλλωστε όλες οι ανθρώπινες πράξεις, έχει κάποιο νόημα εφόσον δεν είμαστε μόνο σάρκα αλλά και νους. Πολύ περισσότερο η συγκεκριμένη που περιλαμβάνει και αφορά ένα μέρος του εαυτού πολύ ιδιαίτερο, το σώμα και μάλιστα στις πιο ιδιωτικές του διαστάσεις. Ο τρόπος λοιπόν που το διαθέτει κανείς δείχνει και τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται είτε σαν κομμάτι σάρκας αποκομμένο από τα συναισθήματά του, είτε ‘εργαλείο’ των αναγκών του, είτε ως ουσιώδες κομμάτι της ύπαρξή του.
Η εμπειρία έχει δείξει πως το σεξ για άλλους συνδέεται με την συντροφικότητα ενώ για άλλους όχι. Για κάποιους η σεξουαλική πράξη είναι κυρίως σωματική ανάγκη επομένως μπορούν να διατηρούν μια σταθερή σχέση ή ένα γάμο ενώ παράλληλα να έχουν σεξουαλική δραστηριότητα και με άλλα άτομα χωρίς συναισθηματική εμπλοκή. Για άλλους πάλι, το σεξ είναι δεν παρά μια σωματική έκφραση των συναισθημάτων όποια κι αν είναι αυτά δηλαδή αγάπης, έρωτα, επιθυμίας αλλά και ανασφάλειας, επιβεβαίωσης, φόβου, μοναξιάς. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι για τους οποίους η σεξουαλική συνεύρεση αντιπροσωπεύει την πιο ολοκληρωμένη μορφή επικοινωνίας με τον άλλο, εμπεριέχοντας την συναισθηματική δόνηση, τη διανοητική ανταλλαγή και τη σωματική λαχτάρα να διοχετευτούν όλα αυτά και να αλληλεπιδράσουν.
Η αλήθεια είναι βέβαια πως η τελευταία κατηγορία είναι πιο σπάνια αλλά και η πλέον ουσιαστική εφόσον είναι και η πιο ολοκληρωμένη. Όπως θα έπρεπε να γινόμαστε οι άνθρωποι όσο μεγαλώνουμε, δηλαδή να βαδίζουμε προς την ολοκλήρωση στο βαθμό που μπορεί να φτάσει ο καθένας. Το να ζει κανείς κατακερματισμένα είναι λογικό κι αναμενόμενο σε νεαρές και εφηβικές ηλικίες εφόσον δεν έχει αποκτήσει ακόμη την εμπειρία, την διανοητική ικανότητα και την ψυχική ωριμότητα να γνωρίζει και να συνθέτει τα κομμάτια του εαυτού του. Είναι φυσικό λοιπόν να αναζητά την σεξουαλική του ταυτότητα μέσα από τους άλλους. Ο κάθε “άλλος” ξυπνά μια διαφορετική πλευρά του εαυτού κι αυτό είναι αναγκαίο ώσπου να καταλήξει κανείς στην αυτογνωσία.
Τελικά, σεξουαλική ταυτότητα δεν είναι παρά η ταυτότητα που αποκτούμε από την συναναστροφή μας με τους άλλους σε συνδυασμό με τις προσωπικές μας επεξεργασίες, ζυγίζοντας και εξισορροπώντας τα ένστικτα με τον πνευματισμό και τον πολιτισμό μας.